Sowiński Kazimierz (1907–1982), poeta, prozaik, krytyk literacki. Ur. 30 X w Łodzi w wielodzietnej rodzinie robotniczej, był synem Józefa, zatrudnionego w fabryce Poznańskich, i Anny z Glinkowskich.
S. ukończył Miejskie Gimnazjum Męskie w Łodzi, gdzie współredagował szkolny „Almanach Literacko-Artystyczny”, następnie Szkołę Podchorążych Piechoty w Nisku nad Sanem; odbył staż oficerski w 18. pp w Skierniewicach i w r. 1931 otrzymał stopień ppor. rezerwy. Debiutował jako poeta w łódzkim dzienniku „Głos Poranny”, w r. 1928 należał do współzałożycieli grupy literackiej «Meteor» i publikował w miesięczniku o tej samej nazwie, wydał też pierwszy tom wierszy o tematyce przeważnie miejskiej, połączonej z problematyką społeczną, Gwiazdy na strychu (W. 1930). W l. 1928–37 studiował polonistykę na Uniw. Warsz. (studiów nie ukończył, do dyplomu zabrakło mu dwóch egzaminów). W r. 1936 był współzałożycielem i redaktorem miesięcznika „Budowa”. Po przeniesieniu się do Warszawy, od r. 1937 był członkiem, a od r.n. sekretarzem redakcji tygodnika „Pion”. Publikował swoje wiersze, opowiadania i artykuły krytyczno-literackie, m.in. w „Wiadomościach Literackich”, „Głosie Literackim”, „Drodze”, „Prądach”, „Wymiarach” oraz w łódzkiej prasie codziennej. Był też autorem słuchowisk radiowych, do których muzykę pisał Jan Maklakiewicz.
W r. 1939 wziął S. udział w kampanii wrześniowej, dostał się do niewoli sowieckiej, z której zbiegł i osiadł w Warszawie. Rychło włączył się do działalności konspiracyjnej w ZWZ. W r. 1941 został aresztowany przez Gestapo i uwięziony w obozie pracy w Austrii, skąd zbiegł w r. 1942 i wrócił do Warszawy; redagował konspiracyjny miesięcznik „Młodzież Walcząca” oraz opiekował się redakcją młodzieżowego czasopisma „Federacja”. Ranny w powstaniu warszawskim 1944 r., został wywieziony do obozu jenieckiego w Lubece. Po uwolnieniu przez wojska alianckie pozostał na Zachodzie; w Ferenbötel pracował w administracji obozu dla wywiezionych na roboty przymusowe, we wrześniu 1945 przyjechał do Włoch. W II Korpusie Polskim był członkiem redakcji miesięcznika „Kronika”, a następnie prowadził dział literacki w miesięczniku „Orzeł Biały”, z którego redakcją w r. 1946 wyjechał do Brukseli. Po krótkim pobycie w Paryżu, w r. 1948 przeniósł się do Londynu, gdzie pracował fizycznie, m.in. w metrze. W l. 1952–72 mieszkał w Monachium i pracował m.in. jako reżyser w dziale technicznym, a także jako redaktor programów kulturalnych w Rozgłośni Polskiej Radia Wolna Europa. W r. 1972 wrócił do Londynu, objął funkcję sekretarza Związku Pisarzy Polskich na Obczyźnie, w l. 1973–5 był prezesem Związku Pisarzy Polskich na Obczyźnie; z funkcji tej zrezygnował z powodu ciężkiej choroby.
S. wydał tomik poetycki Monogramy (Albany N.Y. 1964, przekład angielski Wojciecha Juszczaka, Albany N.Y. 1974), chwalony przez recenzentów za subtelność ekspresji poetyckiej oraz umiejętność metaforycznego skrótu, a następnie zbiorek wierszy przepełnionych wspomnieniami z Polski Ojczyzna za horyzontem (Albany N.Y. 1977), którego poszerzone wydanie ukazało się w r. 1979 pt. Z krańca na kraniec (Londyn), poetycką sztukę w trzech aktach, której akcja osadzona była pod Warszawą w czasie niemieckiej okupacj i Dzień Dominika (Londyn 1958), wystawioną przez londyński Warsztat Teatralny w r. 1955, za którą otrzymał S. nagrodę literacką Koła byłych Żołnierzy Armii Krajowej. Do Monogramów w r. 1977 Roman Palester napisał muzykę, a prawykonanie tego utworu odbyło się w «Mozarteum» w Salzburgu w r. 1987. Był S. również wydawcą książkowego pierwodruku cyklu wierszy C. Norwida „Vade-mecum” (Tonbridge Wells, Kent 1953) oraz współwydawcą jego „Pism politycznych i filozoficznych” (Londyn 1957). Wspólnie z Tymonem Terleckim redagował księgę wspomnień „O Tadeuszu Sułkowskim” (Londyn 1967). Publikował w czasopismach emigracyjnych: „Wiadomości”, „Kultura”, „Oficyna Poetów”, „Orzeł Biały”, „Na Antenie”, „Kontynenty – Nowy Merkuriusz”, „Gwiazda Polarna”. W r. 1976 był członkiem komitetu redakcyjnego rocznika „Pamiętnik Literacki”, a w r. 1980 otrzymał nagrodę Związku Pisarzy Polskich na Obczyźnie za całokształt twórczości. S. zmarł w Londynie 8 IX 1982 i został pochowany na cmentarzu Putney Vale.
S. rodziny nie założył.
Pośmiertnie ukazał się przygotowany przez S-ego tom Uparty prowincjusz. Wspomnienia o Tadeuszu Sułkowskim (Londyn 1983). Utwory S-ego znalazły się w antologiach wydawanych na emigracji i w kraju (m.in. Dzień Dominika, w: „Polski dramat emigracyjny 1939–1969”, [Oprac.] D. Ratajczakowa, P. 1993).
Reprod. portretu S-ego, rys. Stanisław Piaskowski, w: Ojczyzna za horyzontem (1977); Fot. na obwolucie Dnia Dominika (Londyn 1958); – Pol. Bibliogr. Liter. za l. 1946, 1950/1 i in.; – Bartelski L. M., Polscy pisarze współcześni, W. 1995; Leksykon kultury polskiej poza krajem od roku 1939, L. 2000 I (fot.); Literatura Pol. Enc.; Słown. pisarzy na obczyźnie; Zieliński J., Leksykon polskiej literatury emigracyjnej, L. 1989; – Grodziska, Polskie groby Londynu; – Danilewicz-Zielińska M., Czterdziestolecie Związku Pisarzy Polskich na Obczyźnie 1945–1985, „Pam. Liter.” T. 9: 1985; taż, Szkice o literaturze emigracyjnej, Paryż 1978; Dramat i teatr emigracyjny po roku 1939, Wr. 1998; Faron B., „Meteor”, S. 6, Obraz literatury polskiej XIX i XX wieku, Kr. 1979 1311–13; Gicgier T., Kazimierz Sowiński, „Dzien. Łódz.” 1994 nr 243–244; Gomulicki J. W., Dodatek krytyczny, w: C. K. Norwid, Dzieła zebrane. Wiersze, W. 1966 II; Hernik-Spalińska J., Wileńskie Środy Literackie (1927–1939), W. 1998; Lichniak Z., Mój skorowidz poezji polskiej na emigracji, W. 1989 (fot.); Literatura emigracyjna 1939–1989, Kat. 1994 I; Literatura pol. na obczyźnie, I–II; [Rec. Monogramów]: Jaksiński J. P., „Kultura” (Paryż) 1965 nr 4, Rostworowski J., „Wiadomości” (Londyn) 1964 nr 50, Siewierski H., Trzej poeci, „Pam. Liter.” (Londyn) T. 6: 1983; Trejdosiewicz T. W., O Kazimierzu Sowińskim, „Dzien. Pol. i Dzien. Żołnierza” 1986 nr 221; – Łoza, Czy wiesz, kto to jest?; – Garliński J., Świat mojej pamięci. Wspomnień tom drugi, Londyn, W. 1998; Jabłoński Z., Gabinet figur radiowych, Berlin 1985; Mierzanowska D., Wolna Europa i świat, Kr. 1998; – „Kultura” (Paryż) 1980 nr 9 s. 144, 1982 nr 10 s. 152; „Pam. Liter.” (Londyn) T. 3: 1980; – Wspomnienie pośmiertne i nekrolog: „Dzien. Pol. i Dzien. Żołnierza” dod. „Tydzień Pol.” 1982 nr 39 (W. Odojewski), „Pam. Liter.” (Londyn) T. 6: 1983; – Mater. Red. PSB: Informacja z Arch. Uniw. Warsz.
Ryszard Terlecki